Πολλά παιδιά τα οποία παρουσιάζουν διαταραχές λόγου, ομιλίας, δυσκολία στη συγκέντρωση ή στη κινητική τους ανάπτυξη αναγνωρίζονται από τους Νηπιαγωγούς οι οποίοι είναι και οι πρώτοι άνθρωποι που έρχονται σε επαφή μαζί τους σε ένα σχολικό πλαίσιο. Οι Νηπιαγωγοί και οι Εκπαιδευτικοί είναι έπειτα από τους γονείς, οι άνθρωποι που μπορούν να παρατηρήσουν μια δυσκολία στη γενική εικόνα του παιδιού. Μπορούν να αναφέρουν στην οικογένεια τους προβληματισμούς και τις ανησυχίες τους για κάποιο παιδί και να παραπέμψουν την οικογένεια σε κάποιον γιατρό ή σε κάποιο ειδικό πλαίσιο που θα μπορέσει να αξιολογήσει ολιστικά την ανάπτυξη και τις ικανότητες ή τις δυσκολίες του παιδιού.
Τι πρέπει να εξετάσουν οι Νηπιαγωγοί;
Σημαντικό ρόλο στη σωστή ανάπτυξη ενός παιδιού παίζει ο δάσκαλος-νηπιαγωγός, καθώς είναι ένας από τους οποίους έρχεται σε επαφή με το παιδί και αλληλεπιδρά με αυτό.
Μπορεί να αντιληφθεί τις δυσκολίες ενός παιδιού ανάλογα με τις δεξιότητες, τις γνώσεις και την εμπειρία που διαθέτει καθώς και μέσα από τις δραστηριότητες του εκπαιδευτικού προγράμματος που ακολουθεί.
Για ορισμένα παιδιά τα πρώτα σημάδια που φανερώνουν δυσκολίες μπορεί να είναι η μικρή εκπαιδευτική πρόοδος, η δυσκολία επικοινωνίας και αλληλεπίδρασης με τους γύρω του, η μικρή διάρκεια προσοχής και συγκέντρωσης, η αδυναμία ακολουθίας του προγράμματος ή η εμφάνιση άσχημων συμπεριφορών.
Έτσι, για παράδειγμα στην ηλικία των 4-6 ετών είναι σημαντικό ο Νηπιαγωγός που έρχεται σε επαφή με το παιδί να ελέγχει κάποια βασικά στάδια στην εξέλιξη του παιδιού όπως:
- Αν η ομιλία είναι καθαρή και εάν γίνεται αντιληπτή, χωρίς να παραλείπει, αντικαθιστά ή δεν αρθρώνει σωστά κάποια σύμφωνα.
- Αν η ομιλία γίνεται καταληπτή όταν το παιδί είναι ενθουσιασμένο ή προσπαθεί να παράγει μία μεγάλη πρόταση.
- Αν η δομή του λόγου του είναι σωστή με σωστή χρήση γραμματικών και συντακτικών κανόνων.
- Αν μπορεί να περιγράψει και να αφηγηθεί μια ιστορία.
- Αν μπορεί να παραμείνει συγκεντρωμένο και να ολοκληρώσει μια δραστηριότητα.
- Αν ακολουθεί απλές εντολές
- Αν ανταποκρίνεται στο κάλεσμα του ονόματος του
- Αν το παιδί είναι αδέξιο και δυσκολεύεται σε δραστηριότητες που έχουν σχέση με την ισορροπία, την κίνηση και τα αντανακλαστικά.
- Αν δυσκολεύεται σε γραφοκινητικές δραστηριότητες και στη χρήση του ψαλιδιού.
- Αν πραγματοποιεί καθρεφτισμούς ή παραλείψεις γραμμάτων και αριθμών.
- Αν δεν μπορεί να συγκεντρωθεί ή συγκεντρώνεται υπερβολικά σε δραστηριότητα με αποτέλεσμα να μην μπορεί να μεταβεί σε άλλη.
Αυτές είναι κάποιες από τις δεξιότητες που χρειάζεται να ελεγχθούν σε ένα παιδί προκειμένου να μπορέσει να μεταβεί στην επόμενη σχολική βαθμίδα, το Δημοτικό Σχολείο χωρίς να παρουσιάσει δυσκολίες. Είναι κάποιες από τις ενδεικτικές αλλά ταυτόχρονα προαπαιτούμενες δεξιότητες που μπορούν εύκολα οι Νηπιαγωγοί να αντιληφθούν και να ελέγξουν μέσα από την καθημερινή τους επαφή με το παιδί και μέσα από τη διάδραση και την πραγματοποίηση του εκπαιδευτικού τους προγράμματος.
Πότε πρέπει να παραπέμψουν σε κάποιον Ειδικό;
Όταν οι Νηπιαγωγοί αντιληφθούν κάποιες από τις δυσκολίες που αναφέρθηκαν ή κάποιες αποκλίσεις στην ανάπτυξη και στη γενική εικόνα του παιδιού που τους έχει ανησυχήσει, καλό θα ήταν να μιλήσουν στην οικογένεια, να αναφέρουν τις δυσκολίες του παιδιού και να προτείνουν στους γονείς να αξιολογηθεί το παιδί είτε από ένα Γιατρό (Αναπτυξιολόγο ή Παιδοψυχίατρο) είτε από κάποιον Θεραπευτή ( Λογοθεραπευτή ή Εργοθεραπευτή).
Τέλος αξίζει να αναφερθεί, ότι όσο πιο σύντομα ένα παιδί με κάποια δυσκολία ή διαταραχή παραπεμφθεί μέσω του Νηπιαγωγού ή του Εκπαιδευτικού σε κάποιον Ειδικό και λάβει Λογοθεραπευτική ή/και Εργοθεραπευτική παρέμβαση, τόσο πιο αποτελεσματική θα είναι η εξέλιξη της εικόνας του. Η πρώιμη παραπομπή διασφαλίζει ότι τα παιδιά δε θα χάσουν βασικά στάδια της ανάπτυξής τους και θα μπορέσουν να έχουν μια υγιή πρόσβαση στην εκπαίδευση από τη στιγμή που θα ξεκινήσουν το σχολείο.
